سرمشق از زندگی حضرت زهرا(سلام الله علیها)

26 مهر 1391 توسط فاطمه سلجوقی

چگونه زیستن و معاشرت کردن با همسر و فرزندان و سامان‏بخشى به امور خانه و زندگى که در حیات طیبه حضرت زهرا(س) بود، به عنوان «الگوى خانواده‏ها» خانه و خانواده او را به عنوان یک «خانواده الگو» مطرح ساخته است.
آن حضرت، آیین خانه‏دارى و همسردارى را به خوبى مراعات مى‏کرد. در زندگى واقعا شریک و همراه و هم‏راز همسرش امیرمؤمنان(ع) بود.
گاهى در خانه، به علت وضعیت دوران و شرایط تنگناى اقتصادى حاکم بر مسلمانان و آن حضرت غذایى نبود و کودکان و خود آن بانو گرسنه بودند، اما فاطمه زهرا(س) چیزى به حضرت على(ع) نمى‏گفت و از او درخواستى نمى‏کرد؛ حتى به پیامبر خدا هم در این مورد سخنى نمى‏گفت.

بیم آن داشت که همسرش نتواند خواسته او را برآورد و تأمین کند و شرمنده شود.
تا این حد مراعات مالى شوهر و پرهیز از «درخواست»، تنها از آن حضرت برمى‏آمد که همسر و همتاى کسى همچون على(ع) است.
مشارکت در کارهاى خانه، جلوه دیگرى از رفتار آن خانواده الگو بود. گاهى در اثر کار بسیار، دست‏هایش تاول مى‏زد، لباس‏هایش غبارآلود مى‏شد و بر لبانش دود و خاکستر مى‏نشست.
کارها بین حضرت على(ع) و فاطمه(س) تقسیم شده بود. آوردن آب و تهیه هیزم و کارهاى خارج از خانه، برعهده على(ع) بود و درست کردن آرد و خمیر و پختن نان و وصله زدن لباس و کارهاى داخل خانه با فاطمه(س) بود. حضرت زهرا(س) از اینگونه تقسیم کار، بسیار خرسند بود؛ چرا که از برخورد و روبه‏رو شدن با نامحرمان در بیرون، دورتر بود. این نکته، درسى براى تقویت عفاف و پاکى زنان ما در جامعه اسلامى است.

شخصیت‏بخشى به فرزندان
در سیره عملى حضرت زهرا(س) توجه به شخصیت‏بخشى فرزندان و ایجاد اعتماد به نفس در آنها کاملاً مشهود است. از جمله ابزارهایى که روح اعتماد به نفس و مشکل‏ستیزى را در کودک زنده نگه مى‏دارد، مسابقه و رقابت‏هاى سازنده است. رو به رو ساختن کودکان با مشکلات و فراهم نمودن امکان رقابت براى آنها موجب بالا رفتن حس اعتماد مى‏گردد. این مسئله به قدرى ارزشمند و سرنوشت‏ساز است که اولیا کودک باید براى آن برنامه‏ریزى کنند.
حضرت زهرا(س) براى ایجاد اعتماد به نفس در فرزندان خود آنها را وادار و تشویق به مسابقه و ورزش مى‏کرد.
از جمله نمونه‏هاى دیگر؛ روحیه شادابى و نشاط و محبت در بین افراد خانواده است. افراد خمود و پژمرده از کارایى لازم و مفید در امور اقتصادى و غیر اقتصادى برخوردار نمى‏باشند. افزایش کارایى، موجب کاهش هزینه‏هاى تولید و در نتیجه سود افزوده و بهره‏ورى اقتصادى بیشتر مى‏شود.
از منظر اسلام، نفع شخصى و مطلوبیت فرد به تنهایى مطرح نیست، بلکه سهم هر یک از افراد جامعه در ضرر و منفعت کل جامعه اثرگذار است. ایثار، پشتکار، گذشت، درستى و راستى و دیگر فضائل و ارزش‏هاى فردى شاکله اجتماع را سالم و پرثمر مى‏سازد.(۱)

محبت و مهروزى به فرزندان
دانشمندان علوم تربیتى مى‏گویند: کودکان در تمام دوران کودکى به محبت و اظهار علاقه نیازمندند. کودک مى‏خواهد پدر و مادر او را دوست داشته باشند و نسبت به او اظهار علاقه کنند. کودک چندان توجهى به لباس، خوراک و محل زندگى ندارد اما به این موضوع توجه دارد که آیا او را دوست دارند یا نه؟
درس محبت در خانه حضرت زهرا(س) به طور کامل ارائه مى‏شد و آن حضرت که خود از سرچشمه محبت و عطوفت رسول خدا(ص) سیراب شده و قلبش کانون محبت به همسر و فرزندانش بود در این جهت نیز وظیفه مادرى خود را به بهترین شکل انجام مى‏داد.
سلمان فارسى مى‏گوید: روزى حضرت فاطمه‏زهرا(س) را دیدم، که مشغول آسیاب کردن غله است. فرزندش حسین(ع) به گریه افتاد و بیتابى مى‏کرد. عرض کردم: براى کمک به شما، غله را آسیاب کنم یا بچه را آرام نمایم؟ حضرت فرمود: من به آرام کردن فرزند اولى هستم. شما آسیاب را بچرخانید.(۲)

خوب شوهردارى کردن
براى زن بزرگترین موفقیت و ارزش این است که در شئون گوناگون زندگى، خشنودى همسرش را به دست آورد و از هر گونه عملى که موجب ناراحتى شوهر مى‏گردد پرهیز نماید. حضرت على(ع) مى‏فرمایند: «جهاد زن، خوب شوهردارى است» زن براى اینکه بتواند در این جهاد پیروزمند باشد باید تمام سعى و تلاش خود را بکار گیرد تا خانه را محل آرامش مرد قرار دهد.
شوهردارى حضرت زهراى مرضیه(س) بهترین الگو براى زنان مسلمان است. رفتار حضرت زهرا(س) با شوهر در عالى‏ترین مرحله صفا و مهربانى بود. نه تنها هرگز خاطر شوهر را نرنجاند بلکه یاورى مهربان براى او بود.
حضرت على(ع) مى‏فرمایند: «سوگند به خدا، من زهرا(س) را تا آن زمان که خداوند او را به سوى خود برد، خشمگین نساختم و در هیچ کارى موجب ناخشنودى او نشدم. او نیز هیچ گاه مرا خشمگین نکرد و عملى از او سر نزد تا باعث ناخشنودى من شود.»(۳)
و همچنین نقل است که امام على(ع) فرمود:
«هرگاه به چهره او «زهرا(س)» نگاه مى‏کردم هر گونه غم و اندوه از من برطرف مى‏شد.»(۴)
پس از ماجراى تلخ سقیفه، سران سقیفه براى جلب افکار عمومى مردم به فکر چاره افتادند تا به گونه‏اى که از حضرت زهرا(س) دلجویى نمایند که اجازه ملاقات مى‏خواستند. اما فاطمه زهرا(س) هر گونه پیشنهادى را رد مى‏نمود و موضع اعتراض و سکوت و بیزارى را ادامه مى‏داد.
روزى امام على(ع) وارد منزل شد و فرمود: فاطمه‏جان خلیفه و عمر در پشت درب منزل، منتظر اجازه ورود مى‏باشند، تا نظر شما چه باشد. حضرت زهرا(س) فرمودند: «على‏جان خانه، خانه توست و من همسر تو مى‏باشم هر آنچه مى‏خواهى انجام ده.»(۵)

تفاهم در زندگى مشترک
امیرالمؤمنین على(ع) مى‏فرماید: «به خدا سوگند (در سراسر زندگى مشترک با فاطمه(س) تا آنگاه که خداى عزیز و جلیل او را قبض روح فرمود هرگز او را خشمگین نساختم و بر هیچ کارى او را اکراه و اجبار نکردم، و او نیز مرا هرگز خشمگین نساخت و نافرمانى من نکرد؛ هر وقت به او نگاه مى‏کردم رنج‏ها و اندوه‏هایم برطرف مى‏شد.»(۶)

صفحات: 1· 2

مطلب قبلی

مطلب بعدی

زیارتنامه ائمه بقیع

يا مَوالِيَّ يا اَبْناءَ رَسُولِ اللهِ، عَبْدُکُمْ وَابْنُ اَمَتِکُمُ الذَّليلُ بَيْنَ اَيْديکُمْ، وَالْمُضْعِفُ في عُلُوِّ قَدْرِکُمْ، وَالْمُعْتَرِفُ بِحَقِّکُمْ، جاءَکُمْ مُسْتَجيراً بِکُمْ، قاصِداً اِلي حَرَمِکُمْ، مُتَقَرِّباً اِلي مَقامِکُمْ، مُتَوَسِّلاً اِلَي اللهِ تَعالي بِکُمْ، أَدْخُلُ يا مَوالِيَّ، أَدْخُلُ يا اَوْلِياءَ اللهِ، أَدْخُلُ يا مَلائِکَةَ اللهِ الْمُحْدِقينَ بِهذَا الْحَرَمِ الْمُقيمينَ بِهذَا الْمَشْهَدِ. اَللهُ اَکْبَرُ کَبيراً، وَالْحَمْدُ للهِ کَثيراً، وَسُبْحانَ اللهِ بُکْرَةً وَاَصيلاً، وَالْحَمْدُ للهِ الْفَرْدِ الصَّمَدِ الْماجِدِ الاْحَدِ الْمُتَفَضِّلِ الْمَنّانِ، الْمُتَطَوِّلِ الْحَنّانِ الَّذي مَنَّ بِطَوْلِهِ، وَسَهَّلَ زِيارَةَ ساداتي بِاِحْسانِهِ، وَلَمْ يَجْعَلْني عَنْ زِيارَتِهِمْ مَمْنُوعاً بَلْ تَطَوَّلَ وَمَنَحَ. اَلسَّلامُ عَلَيْکُمْ اَئِمَّةَ الْهُدي، اَلسَّلامُ عَلَيْکُمْ اَهْلَ التَّقْوي، اَلسَّلامُ عَلَيْکُمْ اَيُّهَا الْحُجَجُ علي اَهْلِ الدُّنْيا، اَلسَّلامُ عَلَيْکُمْ اَيُّهَا الْقُوّامُ في الْبَرِيَّةِ بِالْقِسْطِ، اَلسَّلامُ عَلَيْکُمْ اَهْلَ الصَّفْوَةِ، اَلسَّلامُ عَلَيْکُمْ آلَ رَسُولِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْکُمْ اَهْلَ النَّجْوي، اَشْهَدُ اَنَّکُمْ قَدْ بَلَّغْتُمْ وَنَصَحْتُمْ وَصَبَرْتُمْ في ذاتِ اللهِ، وَکُذِّبْتُمْ وَاُسيءَ اِلَيْکُمْ فَغَفَرْتُمْ، وَاَشْهَدُ اَنَّکُمُ الاْئِمَّةُ الرّاشِدُونَ الْمُهْتَدُونَ، وَاَنَّ طاعَتَکُمْ مَفْرُوضَةٌ، وَاَنَّ قَوْلَکُمُ الصِّدْقُ، وَاَنَّکُمْ دَعْوَتُمْ فَلَمْ تُجابُوا، وَاَمَرْتُمْ فَلَمْ تُطاعُوا، وَاَنَّکُمْ دَعائِمُ الدّينِ وَاَرْکانُ الَاْرْضِ، لَمْ تَزالُوا بِعَيْنِ اللهِ يَنْسَخُکُمْ مِنْ اَصْلابِ کُلِّ مُطَّهَر، وَيَنْقُلُکُمْ مِنْ اَرْحامِ الْمُطَهَّراتِ، لَمْ تُدَنِّسْکُمُ الْجاهِلِيَّةُ الْجَهْلاءُ، وَلَمْ تَشْرَکْ فيکُمْ فِتَنُ الاْهْواءِ، طِبْتُمْ وَطابَ مَنْبَتُکُمْ، مَنَّ بِکُمْ عَلَيْنا دَيّانُ الدّينِ، فَجَعَلَکُمْ في بُيُوت اَذِنَ اللهُ اَنْ تُرْفَعَ وَيُذْکَرَ فيهَا اسْمُهُ، وَجَعَلَ صَلَاتَنا عَلَيْکُمْ رَحْمَةً لَنا وَکَفّارَةً لِذُنُوبِنا، اِذِ اخْتارَکُمُ اللهُ لَنا، وَطَيَّبَ خَلْقَنا بِما مَنَّ عَلَيْنا مِنْ وِلايَتِکُمْ، وَکُنّا عِنْدَهُ مُسَمِّينَ بِعِلْمِکُمْ، مُعْتَرِفينَ بِتَصْديقِنا اِيّاکُمْ، وَهذا مَقامُ مَنْ اَسْرَفَ وَاَخْطَاَ وَاسْتَکانَ وَاَقَرَّ بِما جَني وَرَجا بِمَقامِهِ الْخَلاصَ، وَاَنْ يَسْتَنْقِذَهُ بِکُمْ مُسْتَنْقِذُ الْهَلْکي مِنَ الرَّدي، فَکُونُوا لي شُفَعاءَ، فَقَدْ وَفَدْتُ اِلَيْکُمْ اِذْ رَغِبَ عَنْکُمْ اَهْلُ الدُّنْيا، وَاتَّخَذُوا آياتِ اللهِ هُزُواً وَاسْتَکْبَرُوا عَنْها يا مَنْ هُوَ قائِمٌ لا يَسْهُو، وَدائِمٌ لا يَلْهُو، وَمُحيطٌ بِکُلِّ شَيْء لَکَ الْمَنُّ بِما وَفَّقْتَني وَعَرَّفْتَني بِما اَقَمْتَني عَلَيْهِ، اِذْ صَدَّ عَنْهُ عِبادُکَ، وَجَهِلُوا مَعْرِفَتَهُ، وَاسْتَخَفُّوا بِحَقِّهِ، وَمالُوا اِلي سِواهُ، فَکانَتِ الْمِنَّةُ مِنْکَ عَلَيَّ مَعَ اَقْوام خَصَصْتَهُمْ بِما خَصَصْتَني بِهِ، فَلَکَ الْحَمْدُ اِذْ کُنْتُ عِنْدَکَ في مَقامي هذا مَذْکُوراً مَکْتُوباً، فَلا تَحْرِمْني ما رَجَوْتُ، وَلا تُخَيِّبْني فيـما دَعَوْتُ، بِحُرْمَةِ مُحَمَّد وَآلِهِ الطّاهِرينَ، وَصَلَّي اللهُ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد. اَلسَّلامُ عَلَيْکُمْ اَئِمَّةَ الْهُدي وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکاتُهُ، اَسْتَوْدِعُکُمُ اللهَ وَاَقْرَأُ عَلَيْکُمُ السَّلامَ، آمَنّا بِاِللهِ وَبِالرَّسُولِ، وَبِما جِئْتُمْ بِهِ وَدَلَلْتُمْ عَلَيْهِ، اَللّـهُمَّ فَاکْتُبْنا مَعَ الشّاهِدينَ.